هشدار: رفتارهای کنترلگری و وابستگی رابطه شما را خراب میکند!
وابستگی و کنترلگری دو سم خطرناک در روابط عاطفی هستند که میتوانند به مرور زمان صمیمیت، اعتماد و احترام متقابل را از بین ببرند. خوشبختانه با شناخت نشانهها و اتخاذ رویکردهای صحیح میتوان از بروز این رفتارها پیشگیری کرد و یک رابطهی سالم و پویا را تجربه نمود. در این مقاله، 19 نکتهی کاربردی را برای جلوگیری از رفتارهای وابسته و کنترلگر در رابطه بررسی خواهیم کرد:
- ✅خودآگاهی را تقویت کنید: احساسات، نیازها و انگیزههای خود را بشناسید. درک کنید چه چیزی باعث ایجاد اضطراب یا ناامنی در شما میشود.
- ✅روی عزت نفس خود کار کنید: فردی که عزت نفس بالایی دارد، به دنبال تایید و کنترل دیگران نیست.
- ✅مرزهای مشخصی تعیین کنید: مشخص کنید چه رفتارهایی را میپذیرید و چه رفتارهایی را نمیپذیرید. قاطعانه از این مرزها دفاع کنید.
- ✅ارتباط موثر را تمرین کنید: به جای انتقاد و سرزنش، احساسات و نیازهای خود را به طور واضح و محترمانه بیان کنید.
- ✅به حرفهای طرف مقابل گوش دهید: سعی کنید دیدگاه و احساسات او را درک کنید. همدلی کلید حل بسیاری از مشکلات است.
- ✅به حریم خصوصی طرف مقابل احترام بگذارید: تجسس در وسایل شخصی یا چک کردن دائمی تلفن همراه، نشانهی بیاعتمادی و کنترلگری است.
- ✅سعی نکنید طرف مقابل را تغییر دهید: بپذیرید که هر کسی ویژگیهای منحصر به فرد خود را دارد. تمرکز خود را روی پذیرش و درک متقابل بگذارید.
- ✅به طرف مقابل فضا بدهید: اجازه دهید طرف مقابل زمانهایی را به تنهایی یا با دوستانش بگذراند. نیاز به تنهایی داشتن طبیعی است.
- ✅روی اهداف شخصی خود تمرکز کنید: به جای اینکه تمام انرژی خود را صرف رابطه کنید، به دنبال تحقق اهداف شخصی و حرفهای خود باشید.
- ✅یاد بگیرید نه بگویید: اگر درخواستی از طرف مقابل با ارزشها یا نیازهای شما مغایرت دارد، به راحتی نه بگویید.
- ✅مسئولیت احساسات خود را بپذیرید: به جای اینکه طرف مقابل را مسئول خوشحالی یا ناراحتی خود بدانید، مسئولیت احساسات خود را بر عهده بگیرید.
- ✅از مقایسه رابطه خود با دیگران خودداری کنید: هر رابطهای منحصر به فرد است و نباید آن را با استانداردهای دیگران مقایسه کرد.
- ✅به جای کنترل، اعتماد را انتخاب کنید: اعتماد، اساس یک رابطه سالم است. سعی کنید به طرف مقابل اعتماد کنید و به او فرصت دهید تا وفاداری خود را نشان دهد.
- ✅از قضاوت کردن دوری کنید: به جای قضاوت کردن رفتارها و تصمیمات طرف مقابل، سعی کنید او را درک کنید.
- ✅قدردانی کنید: به طور مرتب از طرف مقابل برای کارهای خوب و ویژگیهای مثبتی که دارد قدردانی کنید.
- ✅مشکلات را به موقع حل کنید: اجازه ندهید مشکلات کوچک به مرور زمان بزرگتر شوند. به محض بروز مشکل، با طرف مقابل صحبت کنید و به دنبال راه حل باشید.
- ✅در صورت نیاز، از کمک حرفهای استفاده کنید: اگر احساس میکنید نمیتوانید به تنهایی با مشکلات رابطه خود مقابله کنید، از یک مشاور یا رواندرمانگر کمک بگیرید.
این نکات، ابزاری هستند برای ساختن رابطهای سالم و پایدار. با به کارگیری آنها، میتوانید از وابستگی و کنترلگری جلوگیری کنید و رابطهای رضایتبخش را تجربه نمایید.
چطور میتوانیم در یک رابطه از رفتارهای وابسته و کنترلگر جلوگیری کنیم؟
1. شناخت وابستگی: اولین قدم
وابستگی عاطفی یعنی نیاز بیش از حد به تایید، توجه و حضور دائمی طرف مقابل. شناخت این وابستگی، اولین قدم برای رهایی از آن است. به الگوهای رفتاری خود دقت کنید. آیا بدون حضور پارتنرتان احساس ناامنی میکنید؟ آیا مدام به دنبال تایید او هستید؟ اگر پاسخ مثبت است، احتمالا درگیر وابستگی عاطفی هستید. درک این موضوع که شما به طور کامل بدون شریک عاطفی خود نیز انسان ارزشمندی هستید، حیاتی است. به خود یادآوری کنید که شادی و رضایت شما نباید منوط به حضور یا تایید فرد دیگری باشد. 
با پذیرش این واقعیت، گام مهمی در جهت استقلال عاطفی برمیدارید. تلاش برای شناخت ریشه های وابستگی (مانند تجربیات دوران کودکی) میتواند بسیار مفید باشد.
2. مرزهای سالم تعیین کنید
مرزهای سالم، خطوطی هستند که مشخص میکنند چه رفتارهایی را میپذیرید و چه رفتارهایی را نمیپذیرید. این مرزها باید به طور واضح و محترمانه برای پارتنرتان توضیح داده شوند. مثلا، اگر نیاز به زمان تنهایی دارید، این موضوع را به او بگویید و برایش توضیح دهید. اگر پارتنرتان به مرزهای شما احترام نمیگذارد، قاطعانه برخورد کنید. به خاطر داشته باشید که تعیین مرزهای سالم، نشانهی دوست داشتن خود و احترامی است که برای خود قائل هستید. اجازه ندهید که نیازهای شما نادیده گرفته شوند. مرزها به هر دو طرف رابطه اجازه می دهند تا فردیت خود را حفظ کنند.
3. استقلال فردی خود را حفظ کنید
داشتن استقلال فردی، یعنی داشتن علایق، سرگرمیها، دوستان و اهداف شخصی جدا از رابطهتان. به فعالیتهایی که قبل از شروع رابطه از آنها لذت میبردید، ادامه دهید. وقت گذراندن با دوستان و خانوادهتان را فراموش نکنید. به دنبال یادگیری مهارتهای جدید باشید و اهداف شخصی خود را دنبال کنید. استقلال فردی، شما را به فردی جذابتر و پویاتر تبدیل میکند. این استقلال باعث می شود تا کمتر به طرف مقابل برای پر کردن خلاء های زندگی خود وابسته باشید.
4. ارتباط موثر برقرار کنید
ارتباط موثر، کلید حل بسیاری از مشکلات در رابطه است. به جای سرزنش و انتقاد، احساسات و نیازهای خود را به طور واضح و محترمانه بیان کنید. به حرفهای پارتنرتان با دقت گوش دهید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. از جملات “من” استفاده کنید. به جای گفتن “تو همیشه این کار را میکنی”، بگویید “وقتی این کار را انجام میدهی، من احساس [احساس] میکنم. ” در مورد انتظارات خود از رابطه با یکدیگر صحبت کنید. از سکوت و قهر کردن خودداری کنید. این رفتارها، مشکلات را تشدید میکنند. ارتباط با صداقت و باز، باعث ایجاد صمیمیت و اعتماد در رابطه میشود.
5. به خودتان اعتماد کنید
اعتماد به نفس، پایهی یک رابطهی سالم است. به تواناییهای خود باور داشته باشید و برای خودتان ارزش قائل باشید. نظرات و احساسات خود را ابراز کنید و از بیان آنها نترسید. به دنبال تایید دیگران نباشید و سعی کنید از درون احساس رضایت کنید. روی نقاط قوت خود تمرکز کنید و از اشتباهات خود درس بگیرید. اعتماد به نفس باعث می شود تا کمتر به رفتارهای کنترل گرانه پارتنرتان تن دهید.
6. مراقبت از خود را در اولویت قرار دهید
مراقبت از خود، شامل توجه به سلامت جسمی، روانی و عاطفیتان میشود. به اندازهی کافی بخوابید، غذای سالم بخورید و ورزش کنید. به فعالیتهایی که به شما انرژی میدهند، وقت اختصاص دهید. به احساسات خود توجه کنید و در صورت نیاز، از یک متخصص کمک بگیرید. وقتی از خودتان مراقبت میکنید، نیاز کمتری به تایید و توجه دیگران خواهید داشت. مراقبت از خود، سرمایهگذاری در خودتان است.
7. از کنترلگری دوری کنید
کنترلگری، یعنی تلاش برای اعمال نفوذ و تسلط بر رفتارها، افکار و احساسات پارتنرتان. این رفتار، مخرب و آسیبزننده است و باعث از بین رفتن اعتماد و صمیمیت در رابطه میشود. به جای تلاش برای کنترل پارتنرتان، سعی کنید با او همدلی کنید و به نظرات و احساسات او احترام بگذارید. به او اجازه دهید که خودش تصمیم بگیرد و مسئولیت انتخابهایش را بپذیرد. کنترل گری معمولاً ناشی از ترس و ناامنی است. سعی کنید این ترس ها را شناسایی و با آنها مقابله کنید. به پارتنرتان فضا بدهید تا خودش باشد.
8. حسادت را مدیریت کنید
حسادت، یک احساس طبیعی است، اما اگر بیش از حد باشد، میتواند به رابطه آسیب برساند. سعی کنید ریشههای حسادت خود را شناسایی کنید (مانند کمبود اعتماد به نفس یا تجربههای تلخ گذشته). به جای متهم کردن پارتنرتان، احساسات خود را به طور با صداقت با او در میان بگذارید. به پارتنرتان اعتماد کنید و به او فضا بدهید. روی تقویت اعتماد به نفس خود تمرکز کنید. با تمرین ذهن آگاهی میتوانید حضور لحظه ای بیشتری داشته باشید و کمتر درگیر افکار حسادت آمیز شوید.
9. از قضاوت کردن دست بردارید
قضاوت کردن، باعث ایجاد احساس ناامنی و بیارزشی در پارتنرتان میشود. به جای قضاوت کردن، سعی کنید با دیدی باز و پذیرنده به او نگاه کنید. به جای تمرکز بر نقاط ضعف پارتنرتان، روی نقاط قوت او تمرکز کنید. او را به خاطر اشتباهاتش ببخشید و به او فرصت دهید تا رشد کند. پذیرش و همدلی، کلید یک رابطهی سالم و پایدار است. قضاوت کردن معمولاً ناشی از استانداردهای غیرواقعی است. سعی کنید استانداردهای خود را منطقی کنید.
10. مسئولیت اشتباهات خود را بپذیرید
همه اشتباه میکنند. مهم این است که مسئولیت اشتباهات خود را بپذیرید و از آنها درس بگیرید. به جای توجیه کردن یا سرزنش کردن دیگران، به اشتباه خود اعتراف کنید و از پارتنرتان عذرخواهی کنید. سعی کنید از تکرار اشتباهات خود جلوگیری کنید. پذیرش مسئولیت، نشانهی بلوغ عاطفی است و باعث ایجاد اعتماد و احترام در رابطه میشود. مسئولیت پذیری، سنگ بنای یک رابطهی سالم است. به خاطر داشته باشید که هیچ کس کامل نیست و همه در حال یادگیری هستند. به خودتان و پارتنرتان اجازه دهید اشتباه کنید و رشد کنید.
11. استانداردهای واقعبینانه داشته باشید
هیچ رابطهای بینقص نیست. داشتن انتظارات غیرواقعی از رابطه، باعث ناامیدی و نارضایتی میشود. به جای تلاش برای رسیدن به یک کاملا مطلوب غیرممکن، سعی کنید واقعبینانه به رابطه نگاه کنید. بپذیرید که پارتنرتان هم انسان است و ممکن است اشتباه کند. روی نقاط قوت رابطه تمرکز کنید و از چیزهای کوچک لذت ببرید. یک رابطه خوب، به این معنی نیست که هیچ مشکلی وجود ندارد، بلکه به این معنی است که شما میتوانید با مشکلات روبرو شوید و آنها را حل کنید.
12. از بحث و جدلهای بیفایده دوری کنید
بحث و جدل، بخش طبیعی هر رابطهای است. اما بحث و جدلهای بیفایده، میتوانند به رابطه آسیب برسانند. به حرفهای پارتنرتان با دقت گوش دهید و سعی کنید دیدگاه او را درک کنید. از توهین، تحقیر و تهدید کردن خودداری کنید. اگر احساس میکنید که بحث در حال بالا گرفتن است، کمی استراحت کنید و بعداً دوباره به آن برگردید. گاهی اوقات، توافق کردن بر سر اختلاف، بهترین راه حل است.
13. ارزشهای مشترک را پیدا کنید
داشتن ارزشهای مشترک، باعث ایجاد حس نزدیکی و صمیمیت در رابطه میشود. در مورد ارزشهای خود (مانند خانواده، صداقت، احترام، آزادی) با یکدیگر صحبت کنید. سعی کنید زمینههای مشترکی را پیدا کنید و در مورد آنها به توافق برسید. اگر در مورد ارزشهای اساسی اختلاف نظر دارید، ممکن است نیاز به تجدید نظر در مورد رابطه داشته باشید. ارزش های مشترک، پایه های یک رابطه قوی و پایدار را تشکیل می دهند. ارزش ها، قطب نمای اخلاقی شما هستند و تعیین می کنند چه چیزی برای شما مهم است. وقتی با کسی هستید که ارزش های مشابهی دارد، زندگی کردن با او آسان تر است.
14. از متخصص کمک بگیرید
اگر احساس میکنید که نمیتوانید به تنهایی از رفتارهای وابسته و کنترلگر در رابطه خود جلوگیری کنید، از یک متخصص کمک بگیرید. مشاوره، میتواند به شما و پارتنرتان کمک کند تا رابطهای سالمتر، شادتر و پایدارتر داشته باشید. درخواست کمک، نشانهی ضعف نیست، بلکه نشانهی شجاعت و تعهد به بهبود رابطه است. مشاور میتواند یک دیدگاه بیرونی و بی طرفانه ارائه دهد. گاهی اوقات، صحبت کردن با یک فرد متخصص، تنها چیزی است که برای حل یک مشکل نیاز دارید.
15. به نیازهای خود توجه کنید
در رابطه، باید به نیازهای خود نیز توجه کنید و آنها را نادیده نگیرید. نیازهای شما به اندازهی نیازهای پارتنرتان اهمیت دارند. به جای اینکه همیشه سعی کنید پارتنرتان را راضی نگه دارید، به نیازهای خود نیز فکر کنید و آنها را به طور واضح بیان کنید. اگر نیازهای شما برآورده نمیشوند، ممکن است نیاز به تجدید نظر در مورد رابطه داشته باشید. توجه به نیازها، باعث ایجاد تعادل در رابطه میشود. اغلب اوقات، وقتی نیازهای خود را نادیده می گیرید، احساس خشم و نارضایتی می کنید.
16. از مقایسه کردن رابطه خود با دیگران دست بردارید
هر رابطهای منحصر به فرد است و نباید آن را با روابط دیگران مقایسه کرد. شبکههای اجتماعی، اغلب تصویری غیرواقعی از روابط را نشان میدهند. به جای مقایسه کردن، روی نقاط قوت رابطه خود تمرکز کنید و از چیزهای خوبی که دارید، قدردانی کنید. مقایسه کردن، باعث ایجاد احساس ناامیدی و نارضایتی میشود. رابطه خود را با هیچ رابطه دیگری مقایسه نکنید. روی ساختن رابطه ای قوی و سالم برای خودتان تمرکز کنید.
17. وقت با کیفیت را با هم بگذرانید
وقت با کیفیت، یعنی وقت گذراندن با یکدیگر بدون هیچگونه مزاحمتی. تلفنهای خود را خاموش کنید، تلویزیون را خاموش کنید و فقط روی یکدیگر تمرکز کنید. با هم صحبت کنید، به یکدیگر گوش دهید و از بودن در کنار هم لذت ببرید. وقت با کیفیت، باعث ایجاد صمیمیت و نزدیکی در رابطه میشود. وقت با کیفیت، سوخت موتور رابطه است. حتی 15 دقیقه وقت با کیفیت در روز میتواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. برنامه ریزی کنید تا وقت با کیفیتی را با هم بگذرانید.
18. سپاسگزار باشید
سپاسگزاری، باعث ایجاد احساس شادی و رضایت در زندگی میشود. هر روز، به چیزهایی که در رابطه خود به خاطر آنها سپاسگزار هستید، فکر کنید. به پارتنرتان بگویید که چقدر از او قدردانی میکنید. سپاسگزاری، باعث تقویت رابطه میشود. سپاسگزاری، نگرش شما را تغییر می دهد. وقتی سپاسگزار هستید، بیشتر متوجه چیزهای خوب می شوید و کمتر روی چیزهای بد تمرکز می کنید. سپاسگزاری، راهی عالی برای بهبود رابطه است.
19. صبور باشید
تغییر رفتارها، زمان میبرد. صبور باشید و به خودتان و پارتنرتان فرصت دهید. در این راه، ممکن است با چالشهایی روبرو شوید. اما تسلیم نشوید. با تلاش و پشتکار، میتوانید رابطهای سالمتر، شادتر و پایدارتر داشته باشید. صبور باشید و به پیشرفت های کوچک اهمیت دهید. هیچ چیز یک شبه اتفاق نمی افتد. به خودتان و پارتنرتان زمان بدهید تا یاد بگیرید و رشد کنید. رابطه خوب، نتیجه تلاش و تعهد مداوم است.
